Atölye, genel anlamıyla evrensel bir olgu olan sürtünmeye yer verirken, daha detaylı olarak atomik düzeyde meydana gelen sürtünme olgusunu ele alacaktır. Fiziksel doğası gereği dengeleyici bir temas kuvveti olan sürtünmenin hayatımızdaki yeri yadsınamaz. Doğrudan ilişki kurduğumuz her ortamda sürtünme olgusu mevcuttur. Sürtünme kuvvetinden; yürürken, konuşurken, seyahat ederken, yazı yazarken, hatta yaylı çalgılar çalarken yararlanırız. Ayrıca, fiziksel bir olgu olarak, örneğin kas-iskelet sistemi ya da hücreler arası mekanik etkileşimler gibi biyolojik sistemler için de sürtünme büyük önem taşımaktadır. Ancak ilginç bir şekilde, gündelik yaşamda sürtünme ile bu denli iç içe olmamıza rağmen, bu olgunun bilimsel olarak ne anlama geldiği hakkında pek bilgi sahibi değiliz. Bu atölye, ilgili katılımcıları sürtünme kavramıyla tanıştırmayı, onlara sürtünmenin atomik seviyedeki temel prensiplerini tanıtmayı amaçlamaktadır.

Sürtünme, eylemlerin ortaya çıkmasına katkıda bulunmanın yanı sıra, sebep olduğu muazzam kullanılabilir enerji kaybı nedeniyle mekanik sistemler, dolayısıyla da endüstri için önemli bir ekonomik sorun olarak görülmektedir. Başka bir deyişle, endüstriyel bir işlem sırasında sürtünmenin varlığı, doğru şartlar sağlanmadığı takdirde temas eden yüzeylerin aşınmasına, bozulmasına ya da kırılmasına yol açarak malzeme kaybına sebep olabilir. Aynı zamanda, işler durumda olan mekanik sistemlerin işleyişini aksatarak hem maddi zarara hem de zaman israfına yol açabilir. Bilim insanları bu gibi durumların önüne geçebilmek, sürtünme kuvvetinin etkisini minimuma indirip verimi artırabilmek için uzun yıllardır, sürtünme, aşınma ve yağlama konularını inceleyen bilim dalı olan, ‘Triboloji’ alanındaki çalışmalarını sürdürmektedir. Gerek düşük sürtünme gösteren yüzeyler ve malzemeler geliştirerek, gerekse temas eden yüzeyler arasında farklı katkı maddeleri kullanarak sürtünmeyi kontrol altına almaya çalışmaktadırlar. Yapılan bu daha ziyade makro ölçekteki çalışmalar, sürtünmenin ana kaynağına inerek temel fiziksel prensipleri saptayabilecek nitelikte olan mikro ölçekteki çalışmalara önayak olmuştur.

Fiziksel eylemde bulunduğumuz her ortamda sürtünmeden bahsetmek mümkündür. Bu bağlamda, deneyimlediğimiz çağa ayak uydurma çabasıyla, bilim ve teknolojinin her geçen gün gelişmeye devam ettiği gerçeği, bilimsel gelişmelerin teknolojik imkanlarla daha da fazla buluşacağı sonucuna varmamızı sağlar. Bu durumda, gelişen teknolojinin de iyileştirilmiş mekanik sistemleri bünyesinde barındırmaya devam edeceğini söyleyebiliriz. Tam da bu noktada, düşük sürtünmeli hatta sürtünmesiz ya da uygulamaya göre sürtünmesi ayarlanabilen malzemeler ve yüzeyler geliştirmek amacıyla temel çalışmalara devam etmek gerekmektedir. Özellikle uzay teknolojisi ve yapay zekâ gibi alanlardaki gelecek kuşak gelişmeleri düşünüldüğünde bu çalışmaların önemi daha da artmaktadır.

Atölye aracılığıyla, öncelikle temel fiziksel bir olgu olarak sürtünmenin neden çoğu durumda istenmediğini tartışacağız. Devamında temel oluşum mekanizmasına dayanarak sürtünmeyi elimine etmeye yarayacak yöntemlere değinip, sürtünmeyi azaltıcı etkiye sahip yeni nesil malzemeleri, malzeme çiftlerini ele alacağız.

Bu atölye, bilimsel sohbetlerden hoşlanan, merak sahibi kişiler için ilgi çekici bir içerik sağlıyor. Atölye daha ziyade temel bilim ya da mühendislik alanlarıyla meşgul olan kişilere hitap edecektir.

Atölye İçeriği

1) Sürtünme kuvvetini sıfırlayabilir miyiz?

 

2) Nanosürtünme

• Sürtünme
• Atomik Kuvvet Mikroskobu
• Atomik Kuvvet Mikroskobu ve Nanotriboloji
• Yapısal süperkayganlık

 

3) Geliştirilen sürtünmeyi azaltan yeni nesil malzemeler

• Mevcut malzemelerin düşük sürtünme özellikleri
• Sürtünmeyi azaltan ara yüzey özellikleri
• Düşük sürtünmeli malzemeler

 

4) Atomik Kuvvet Mikroskobu ile Nanosürtünme

• Bilimsel Literatür
• Alan üzerine kişisel çalışmalar